Yaklaşık 11 aydır Gazze’de sürdürdüğü yırtıcı katliamlara karşın öne sürdüğü “Hamas’ı yok etme” amacına ulaşamayan İsrail hükümeti, bir taraftan ateşkes müzakerelerini yokuşa sürerken öteki taraftan Gazze ve Batı Şeria’yı denetim etme planlarını devreye sokuyor. Hamas’ın muahede için İsrail ordusunun Gazze’den büsbütün çekilmesi talebini reddeden İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yeni bir atamayla Gazze’de bir işgal idaresi için önemli sayılan bir adım attı. İsrail’de yayın yapan Yedioth Ahronot gazetesi, Kahanist yapılanmanın yerleştiği Netanyahu hükümeti tarafından Gazze’deki her türlü faaliyetin idaresi için atanan Tuğgeneral Elad Gorden’in uzun vadeli bir plan için vazifeye geldiğini yazdı.
Yedioth Ahronot’un haberine nazaran, bu gelişmelerden sonra atanan Elad Gorden, Gazze’deki işgalin kalıcı olmasının “İnsani” tarafını yönetecek. Buna nazaran Gorden, Gazze’deki sivil halkın sıhhat ve barınma hizmetine ulaşmasını sağlamanın yanı sıra, tekrar imarı da denetim edecek. Gorden bu kapsamda, Gazze’de yayılan çocuk felcinin önlenmesi için aşı ve açlığın önlenmesi için besin yardımını denetim etmek için milletlerarası insani kurumlarla uyumu yönetecek.
Mısır’ın başşehri Kahire’de, geçtiğimiz hafta yapılan ateşkes müzakerelerinde, İsrail ordusunun Gazze’nin güneyindeki Philedelphia (Selahaddin) çizgisi ve orta kısımdaki Natasarim çizgisinden çekilmesini Netanyahu hükümeti tarafından reddedildi. İşgal güçlerinin Natasarim sınırında 4 yeni askeri nokta kurduğu medyaya yansıdı. İsrail’in kelam konusu hatta kuvvetlerini tutması, Gazze’nin kuzey ve güney olmak üzere bölünmesi manasına geliyor. İsrail hükümeti de yeni atadığı işgal kumandanıyla birlikte, Filistin idaresinin büsbütün ilga edilmesi ve sivil alanların işgal ordusu kontrolünde tutulması planını hayata geçirmeyi hedefliyor.
Gorden’in atanmasından kısa müddet sonra yaşanan dikkat çeken gelişme, İsrail ordusunun 2000 yılında başlayan İkinci İntifada’dan beri Batı Şeria’ya en büyük askeri operasyonunu başlatması oldu. Bölge, Netanyahu hükümetinin Kasım 2021’de iktidara gelmesinden bu yana düşük yoğunluklu bir savaş yaşıyordu. Netanyahu’nun evvelki periyodunda 2020 yılında eski ABD Başkanı Donald Trump ile Batı Şeria’nın ilhakını ön gören “Asrın Anlaşması”nı ilan etmesinin akabinde seçim sürecindeki en kıymetli vaadi Batı Şeria’nın ilhakı olmuştu. Bölgedeki çatışma her ne kadar 2022 yılının başından beri sürse de 7 Ekim 2023’teki Gazze taarruzlarının akabinde yoğunluğunu artırdı. Bu süreçte, bin 200’den fazla Filistinli öldürülürken, 10 bini aşkın Filistinli tutuklandı. Ayrıyeten, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te onlarca Filistinli ailenin meskenleri ellerinden alınarak ya yıkıldı ya da Yahudi yerleşimcilere devredildi. Batı Şeria’da başlayan son askeri harekat dahil 2022 yılından beri işleyen süreç Netanyahu’nun seçim vaadiyle örtüşüyor.
Gazze’ye atakların başladığı 7 Ekim öncesi ve sonrasında İsrail’in yürüttüğü katliam ve işgal sürecinde öne çıkan iki isim, hükümetin çok sağcı iki ortağı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bazalel Smotrich oldu. Ben-Gvir’in hükümette yer alması Doğu Kudüs’ün hamisi statüsünde olan Ürdün hükümetinin yansısını çekmişti. Netanyahu, Ocak 2023’te Amman’da Ürdün Hükümdarı II. Abdullah ile yaptığı görüşmede, “Mescid-i Aksa’nın statüsünün korunacağına” dair kelam vermişti. Ben-Gvir ise sonraki gün yanına aldığı Yahudi yerleşimcilerle Mescid-i Aksa’ya gerçekleştirdiği baskın sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ürdün Hükümdarı kusura bakmasın lakin Mescid-i Aksa’yı işgal etmeye devam edeceğim” açıklamasını yaptı. İşgalin “güvenlik” boyutunu üstlenen Ben-Gvir, bu süreçte hem yerleşimcileri silahlandırarak hem de şahsen onlarca sefer Aksa’ya baskın düzenleyerek işgal projesini adım adım ilerletti. Fanatik Bakan, Batı Şeria’ya yönelik son hücumun başladığı gün “Mescid-i Aksa’da Musevilerin de ibadet hakkı olduğunu ve buraya Sinagog kuracağını” ilan etti.
Maliye Bakanı Bazalel Smotrich ise projenin ekonomik tarafını yönlendirdi. 7 Ekim taarruzlarının başlamasıyla birlikte Ramallah’taki Filistin hükümetinin bütçe hissesini kestiğini ilan eden Smotrich, bu hissesi İsrail’in yüzde 18 civarında artırdığı savunma harcamalarına ayırdı. Smotrich, 9 Haziran’da İsrailli sivil toplum kuruluşlarıyla yaptığı bir toplantıda, ilhak planını açıkça anlatmıştı. New York Times tarafından ses kayıtları sızdırılan toplantıda konuşan Smotrich, “Netanyahu hükümeti, Batı Şeria’yı ilhak ettiği istikametinde suçlamalara maruz kalmayacak halde Batı Şeria üzerinde denetimini artırma projesine dahildir. Başka bir sivil tertip inşa ettik. Lakin, milletlerarası güçlerin bizi bölgeyi ilhak etmekle suçlamasını engellemek için İsrail ordusunun bölgede güvenliği sağladığını göstereceğiz. Böylece suçlamalara maruz kalmadan bölgeyi çarçabuk yutacağız” demişti.
Avrupa Birliği (AB) yakın vakitte iki bakana “Savaş cürümlerini teşvik ettiği” gerekçesiyle yaptırımlar uygulanması için bakan düzeyinde bir toplantı gerçekleştirileceğini ilan etti. İsrail Dışişleri Bakanı İsrael Katz ise AB’nin Kahanist terör yapılanmasının kabinedeki temsilcileri Ben-Gvir ve Smotrich’e yönelik yaptırım uygulamasını engellemek için çalışmalar yürütüldüğünü bildirdi. Bu çalışmalar kapsamında 7 Ekim’den beri İsrail’e sınırsız askeri ve siyasi dayanak sağlayan ABD idaresinin rolünün ne olduğu ise merak konusu.