DÜNYA pandemiyle birlikte ‘koruyucu sağlık’ denilen kavramın ehemmiyetini fark etti. Elbette o periyotta gözetici sıhhatin odağında bağışıklık sistemini gerçek güçlendirmek vardı fakat herkes hijyenik bakımın, yanlışsız besinler tüketmenin, ilaçları hakikat kullanmanın, ağız bakımıyla birçok hastalığın önüne geçilebileceğinin de farkına vardı. Global sıhhat literatüründe ‘self care’ diye isimlendirilen, Türkçe’ye de ‘öz bakım’ olarak çevrilen kavram, aslında büyük bir ekonomiyi de içinde barındırıyor. O denli ki bu alanın global büyüklüğü 170 milyar pound olarak ölçülüyor.
Türkiye bu dev pazarın değerli oyuncularından. Nüfusu büyük, üstelik giderek yaşlanıyor. Bu da tıpkı Avrupa ülkelerinde olduğu üzere öz bakıma daha fazla yatırım yapılması gerektiğini ortaya koyuyor. Yani potansiyeli güçlü ülkelerden biri olarak görülüyor. Lakin araştırmalar Türkiye’nin bu alanda daha gidecek uzun bir yolu olduğunu da gösteriyor.
YENİ BİR ŞİRKET BÜYÜYOR
Birkaç ay evvel ağız sıhhatinden ağrı kesicilere, vitaminlerden sindirim sistemi ve teneffüs sıhhatine kadar geniş bir alanda faaliyet gösteren Haleon’un Türkiye’deki yeni yapılanması tamamlandı. Haleon, 2022’de global ilaç şirketi GSK’dan yeni bir şirket olarak ayrıldı. Hem bu yapılanmayı hem de tüketici sıhhati pazarını konuşmak üzere Haleon Türkiye Genel Müdürü Sumru Atalay ile bir ortaya geldik. “2021 yılında GSK tarafından açıklanan stratejik plan doğrultusunda; pandemiyle birlikte artan tüketici sıhhati muhtaçlıkları ile kesimin büyüme potansiyeli de göz önünde bulundurularak, tüketici sıhhati divizyonunun bağımsız bir şirket olarak ayrılmasına karar verildi. Hedef, hastalar ve tüketiciler için yarar sağlayan, uygun sermaye yapılarına sahip Birleşik Krallık merkezli iki eşsiz global şirket yaratmaktı. Bu planın bir sonucu olarak, 18 Temmuz 2022’de, Haleon’u Londra ve New York borsalarına kote yeni bir tüketici sıhhati şirketi olarak hayata geçirdik” dedi Atalay.
Sumru Atalay
Atalay’ın verdiği bilgilere nazaran Haleon’un Türkiye’de odaklandığı dört ana kategori var: Ağız sıhhati, teneffüs sıhhati, ağrı kesiciler ve VMS (Vitaminler ve Mineral Destekleri). Bu kümelerin global ekonomik büyüklüğüne bakıldığında toplam 170 milyar poundluk devasa bir sayı çıkıyor ortaya. Haleon’ın yıllık cirosu ise 11.3 milyar pound. Pazar büyük. Bunun gerisinde, kelam konusu başlıkların insan hayatında tesirinin de büyük olması yatıyor.
Öz bakımın genel sıhhate tesirini GSCF’nin (Küresel Öz Bakım Federasyonu) 2022 bilgileri ortaya koyuyor.
120 MİLYAR DOLARLIK TASARRUF
Buna nazaran öz bakım müdahaleleri sayesinde dünya genelinde yaklaşık 120 milyar dolarlık bir maliyet tasarrufu kelam konusu. Bu birebir vakitte 11 milyar saat hasta vakti ve 1.8 milyar saat de doktor mesaisinden tasarruf demek. Sayılar çok etkileyici. Sumru Atalay, “Dolayısıyla önleyici sıhhat hizmetlerine yapılan yatırımların uzun vadede sıhhat sistemlerinin daha verimli çalışmasına imkan tanıyacağına inanıyoruz. Bunu uygun kullanan ülkeler sıhhatte tasarrufa imza atıyor. Bunun için de gerek siyaset yapıcıların gerekse toplumların bilinçlenmesi gerekiyor” diye anlattı bu durumu.
ÜLKELERE KARNE ÇIKARILDI
Sumru Atalay’ın dikkat çektiği bilinçlenme, Haleon’un hem global hem de mahallî çalışma hususlarından biri. Atalay, “BM Sürdürülebilir Kalkına Amaçları’nın 3’üncü unsuru, her yaştan bireye sağlıklı bir ömür sağlamayı ve refahı teşvik etmeyi amaçlamıştır. Bu gaye, sıhhat hizmetlerine eşit ve kapsayıcı erişim olmadan başarılamaz. Bu doğrultuda Haleon olarak, Economist Impact’in dünyanın birinci küresel Sıhhat Kapsayıcılık Endeksi’ni yayınlamasına takviye verdik” diyerek değerli bir haber verdi. Yayınlanan endeksin, Türkiye dahil 40 ülkeye odaklanarak dünya genelinde sıhhat kapsayıcılığının mevcut durumunu pahalandırmak ve sıhhat kapsayıcılığının nasıl güzelleştirilebileceğini göstermek için tasarlandığını da kelamlarına ekledi.
Hemen Türkiye’nin durumunu merak ettik elbette. Tam bir özet vermek gerekirse, notumuz ‘orta.’ Atalay’ın verdiği bilgilere nazaran endeks ülkeleri; toplum içerisindeki sıhhat (sağlık ve uygun olma halini etkileyen siyasetleri içerir), kapsayıcı sıhhat sistemleri (sağlık harcamalarını ve alt yapıyı içerir) ve insanların ve toplumun yetkilendirmesi (sağlık müdahalelerinin kapsayıcı, erişilebilir ve bireyler, topluluklar ve dezavantajlı kümeler için tasarlanıp tasarlanmadığını içerir) olmak üzere üç gösterge çerçevesinde tahlil etti. Ülkelere 0-100 ortasında puan verildi. İngiltere, Avustralya, Fransa, Almanya ve İsveç birinci beş ülke. Birinci 10 içinde yer alan öteki ülkeler ise Güney Kore, Kanada, İsrail, Tayland ve İsviçre.
DEPREM BÖLGESİNE DİŞ KLİNİKLERİ
Haleon’un Türkiye’de öne çıkan iş ünitelerinden biri diş sıhhati. Toplumsal sorumluluk yaklaşımı kapsamında zelzele bölgesinde diş sıhhatinin aksamaması için değerli adımlar attıklarını söyledi Sumru Atalay. Bunlardan birinin bölgedeki diş tabiplerine yönelik olduğunu belirtti ve ekledi: “Deprem bölgesinde yaşayan insanların ağız ve diş sıhhati hizmetlerine erişiminin sağlanması ve bölgede işyerleri göçük altında kalmış, yapıları az hasar görse de içine girip çalışılamayacak durumda olan, bölgeyi terk edemeyen doktorlarımıza acil ve süreksiz çalışma ortamları yaratmak istedik.
Bu doğrultuda Sensodyne markamızla zelzele bölgesinde Türk Diş Hekimleri Birliği ile 11 vilayette 25 adet Ağız ve Diş Sıhhati Hizmet Üniteleri kurduk. Bugüne kadar TDB bünyesindeki diş doktorlarımız aracılığıyla toplamda 20 binin üzerinde vatandaşımızın ağız bakım tedavisine dayanak sağladık. Bu yıl ise Türk Diş Hekimleri Birliği’nin koordinasyonluğunda ve Hatay Diş Doktorları Odası işbirliğiyle, çadır kentlerde yaşayan çocuklara yönelik düzenlenen ağız ve diş sıhhati eğitimleri için 6 bin çocuğa diş macunu ve diş fırçası gönderdik.”
İŞTE TÜRKİYE’NİN SONUÇLARI
Genel sıhhat kapsayıcılık endeksi skoru 66.4 ile 40 ülke ortasından 16’ncı sırada.
Toplum içerisindeki sıhhat skoru 68.8; sıralaması 21.
Kapsayıcı sıhhat hizmetleri skoru 68.4, 10’uncu sırada.
İnsanların ve Toplumların Yetkilendirilmesi skoru 62.4, 21’inci sırada.
Haleon Türkiye’de neler yapmayı planlıyor? Genel Müdür Sumru Atalay soruyu şöyle yanıtladı: “Biz Türkiye olarak, 2025 yılına kadar globalde olarak belirlediğimiz gayeye katkı sağlamak üzere iş ortaklarımızla birlikte çalışacağız. Bu maksat, dünya genelinde 50 milyon insanı daha âlâ sıhhat imkânlarıyla tanıştırarak herkes için erişilebilir ve adil sıhhat hizmetleri sunmayı ve böylelikle bireyleri kendi sıhhatlerini faal bir halde yönetebilir hale getirmeyi amaçlıyor. Bunu da üç adımda başarmayı hedefliyoruz; markalarımız aracılığıyla değişimi yönlendirmek, öz bakıma yönelik araç ve çözümleri güçlendirmek; fikir lideri ve araştırmalara yatırım yapmak. Biz bu doğrultuda son iki yıldır birtakım çalışmalar yürüttük ve yürütmeye de devam ediyoruz.”
ÖZ BAKIM NEDİR
Dünya Sıhhat Örgütü tarifine nazaran öz bakım (self-care); bireylerin, ailelerin ve toplumların sıhhati geliştirme, hastalıkları tedbire, sıhhati müdafaa ve sıhhat hizmetleri takviyesi olsun yahut olmasın, hastalık ve sakatlık ile başa çıkabilme yeteneği olarak kabul ediliyor.