Zeytinlik alanlarda madencilik yapılabilmesinin önünü açan 1 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Maden Direktörlüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in iptali ve yürütmesinin durdurulmasına ait İstanbul Barosu Başkanlığınca açılan davada, Danıştay 8. Dairesi, “yönetmelik kararı ile İstanbul Barosu ortasında yasal, ferdî ve aktüel bir menfaat münasebeti bulunmadığı” gerekçesiyle OYÇOKLUĞU ile ‘davanın ehliyet istikametinden reddine’ karar verdi. Oyçokluğuyla verilen karara, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na itiraz edildi.
BAROLAR, İNSAN HAKLARINI SAVUNMAK VE KORUMAK ÜZERE BİR FONKSİYONA DE SAHİPTİR
Danıştay 8. Dairesi’nin, zeytinlik alanlarda madenilik yapılabilmesinin önüne açan yönetmelik değişikliliğine İstanbul Barosu’nun açtığı davada ehliyet tarafından red kararı verilmesine iki üye karşı oy kullandı. Karşı oy münasebeti şöyle:
“1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 76. unsurunda; baroların avukatlık mesleğine mensup olanların müşterek muhtaçlıklarını karşılamak, mesleksel faaliyetlerini kolaylaştırmak, avukatlık mesleğinin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak gayesiyle kurulmuş meslek kuruluşları olduğu belirtilmiş iken 10/05/2001 tarih ve 24398 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4667 sayılı Kanun ile 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 76. hususunda değişiklik yapılarak; barolar, avukatlık mesleğini geliştirmek, meslek mensuplarının birbirleri ve iş sahipleri ile olan bağlantılarında dürüstlüğü ve itimadı sağlamak, meslek nizamını, ahlâkını, saygınlığını, hukukun üstünlüğünü, insan haklarını savunmak ve korumak, avukatların ortak muhtaçlıklarını karşılamak emeliyle tüm çalışmaları yürüten, hukuksal kişiliği bulunan, çalışmalarını demokratik prensiplere göre sürdüren kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak tanımlanmış, birebir Kanunun Baro İdare Heyetinin misyonlarının düzenlendiği 95. hususuna tekrar 4667 sayılı Kanun ile eklenen 21. bentte de, idare şurasının, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak, korumak ve bu kavramlara işlerlik kazandırmakla misyonlu olduğu belirtilmiştir.1136 sayılı Kanun’un 76. ve 95/21. unsurlarında yapılan ve üstte açıklanan yasal değişiklikten sonra baroların; mesleksel bir örgüt olmanın ötesinde hukukun üstünlüğünü, insan haklarını savunmak ve korumak üzere bir fonksiyon yüklenmesi nedeniyle öbür meslek örgütlerinden farklı bir pozisyona sahip olduğu açıktır. Dava açma ehliyeti, davanın aslının incelenebilmesinin ön şartıdır. Bu etapta davacı savlarının hukuken gerçek olup olmadığı istikametinde bir kıymetlendirme yapılmaksızın davada menfaat ihlalinin olup olmadığının saptanabilmesi için öncelikle davacının, argümanlarına bakılması gerekmektedir. Hukukun üstünlüğünü muhafaza vazifesi ve yükümlülüğü bulunan davacı baronun, madencilik faaliyetlerinin zeytinlik alanlarda yapılmasına ait dava konusu düzenleme bakımından düzenlemenin niteliği de dikkate alındığında dava açma ehliyeti bulunduğundan, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmesi gerektiği görüşüyle aksi taraftaki çoğunluk kararına katılmıyoruz.”
İstanbul Barosu Lideri Av. Filiz Saraç da bahse ait yaptığı açıklamada, “Hukukun üstünlüğünü sağlamakla misyonlu meslek kuruluşu olarak barolar, hukuka açıkça karşıt bulunan ve kamu faydasını ihlal eder mahiyetteki süreçlerin iptalini istemekte taraf ehliyetine sahiptir. Bu kapsamda toplumun sağlıklı ve istikrarlı beslenmesi, ziraî üretimin geleceği, vatandaşların mülkiyet hakkı, yönetmelikle yapılan düzenlemelerin maddeyle yapılması, hasebiyle hukuk devleti unsuruna tersliğini ileri sürerek iptalini istememiz barolar için bir yetki ve misyon, toplum için gerekliliktir. Baroların toplumun bütünü ilgilendiren bu çeşit davaları açmalarının “menfaat ilgisi bulunmayışı” gerekçesiyle reddedilmesi, toplumun ve toplumsal geleceğin hukukî müdafaadan mahrum kılınmasına neden olur” dedi.